Lê Văn - Radio CTM
Ottawa - Canada 28/5/2015 Tình trạng nhiều nhà hoạt động chính trị và bảo vệ nhân quyền ở Việt Nam bị đàn áp dưới nhiều hình thức, rồi bị ném vào nhà tù qua những phiên toà đóng kịch, để bị đánh đập, vắt kiệt sức bằng lao động khổ sai. Tình trạng các tôn giáo vốn từ trước đến nay vẫn bị trói buộc, nay đang có nguy cơ bị nhà cầm quyền CSVN lũng đoạn, kiểm soát ngặt nghèo hơn nữa qua dự luật tín ngưỡng tôn giáo sắp được ban hành. Tình trạng giam giữ các tù nhân lương tâm một cách khắc nghiệt, gây tổn thương trầm trọng về cả thể xác lẫn tinh thần vẫn tiếp diễn ngày càng khốc liệt hơn. Đó là những thông điệp chính của các nhân chứng trong buổi điều trần tại Quốc Hội Canada chiều ngày 28/5 vừa qua.
Buổi điều trần “Tình Trạng Nhân Quyền tại Việt Nam” do Tiểu ban Quốc tế Nhân quyền, thuộc Ủy ban Thường trực về Đối ngoại và Phát triển quốc tế, Quốc Hội Canada tổ chức tại Đại Sảnh Trung Tâm của Tòa nhà Quốc Hội (Centre Block), dưới sự điều hợp của Dân biểu Wayne Marston, Phó Chủ Tịch Tiểu Ban Nhân Quyền Quốc Hội Canada, cùng sự tham dự của một số dân biểu trong tiểu ban này.
Ba người được mời trình bày trong cuộc điều trần gồm hai nhà hoạt động từ Việt Nam là Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng, thành viên của Hội Đồng Liên Tôn Việt Nam; ông Trương Minh Tam, cựu tù nhân lương tâm và thành viên của Phong Trào Con Đường Việt Nam; và người thứ ba là cô Nguyễn Quốc Trinh, đại diện Đảng Việt Tân.
Trong phần trình bày của mình, cô Nguyễn Quốc Trinh đã cho biết tình trạng chung của nhiều nhà hoạt động chính trị và bảo vệ nhân quyền ở Việt Nam là bị đàn áp hàng ngày qua nhiều hình thức, như bị công an theo dõi, tra vấn, đánh đập. Những người trở thành mục tiêu trấn áp của chế độ thì thì bị bắt giữ dưới những tội danh tùy tiện, bị từ chối có đại diện pháp lý thỏa đáng. Sau đó bị ném vào tù qua những phiên toà “bỏ túi”.
Một trong những chiến dịch đàn áp được coi là tàn bạo nhất trong nhiều năm qua và được thế giới biết đến là “vụ án 14 thanh niên Công Giáo” vào đầu năm 2013. Những thanh niên yêu nước trong vụ án này bị nhà cầm quyền kết án tổng cộng 86 năm tù giam. Ba người bị giáng những bản án tù dài nhất là ông Đặng Xuân Diệu, Hồ Đức Hoà (mỗi người 13 năm) và cô Nguyễn Đặng Minh Mẫn, 8 năm. Nhóm Điều Tra của Liên Hiệp Quốc về Giam Giữ Tùy Tiện (UNWGAD) đã phán quyết rằng, việc bắt giữ và kết án những nhà hoạt động ôn hòa này đã vi phạm luật pháp quốc tế, và yêu cầu nhà cầm quyền Việt Nam phóng thích họ vô điều kiện cũng như phải bồi thường họ cho việc giam giữ tùy tiện.
Cả ba người, ông Diệu, ông Hòa và cô Minh Mẫn đã bị tù ngục vì lòng yêu nước và sự phản kháng can trường của họ. Ngay trong nhà tù họ vẫn kiên cường như vậy, khiến càng bị trả thù khắc nghiệt hơn; từ bị bỏ đói, bỏ khát, đến đánh đập, đày đọa. Tinh thần bất khuất đó thúc đẩy những người có lương tri phải hành động.
Sau cùng, cô Nguyễn Quốc Trinh đưa ra hai đề nghị đơn giản và cụ thể là: 1/ Tiểu Ban Nhân Quyền và Quốc Hội Canada xem xét một cơ chế bảo trợ các tù nhân lương tâm. Việc làm này vừa đề cao những lý tưởng đấu tranh của các tù nhân lương tâm, vừa là bảo đảm tốt nhất cho sự an toàn của những con người dũng cảm này; và 2/ Quốc hội có thể thúc đẩy Đại sứ quán Canada tại Hà Nội thực hiện những chuyến thăm tù nhân lương tâm để bảo đảm nhà tù tôn trọng quyền được thăm viếng, được điều trị y tế, được cung cấp thực phẩm và nước uống.
Người thứ hai được mời trình bày trong cuộc điều trần là Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng thuộc Hội Thánh Tin Lành Mennonite Việt Nam tại Bình Tân và thành viên của Hội Đồng Liên Tôn Việt Nam. Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng đã trình bày về tình hình tổng quát của các tôn giáo tại Việt Nam hiện nay. Qua đó, những hiện tượng bề ngoài về sự phát triển số lượng các cơ sở thờ tự, những lễ hội tôn giáo đình đám, tạo ấn tượng các tôn giáo được tự do đều chỉ là sự giả tạo ngoài mặt. Chỉ được nhà cầm quyền ban cho những cộng đoàn tôn giáo, những chức sắc hoặc tín đồ ngoan ngoãn tuân phục nhà cầm quyền hoặc im lặng trước các sai lầm và tội ác của chế độ.
Những quyền tự do tôn giáo đích thực như quyền được tự do thành lập và sinh hoạt; được công nhận trước luật pháp; được độc lập trong việc tuyển sinh, huấn luyện tu sĩ; được tấn phong, bổ nhiệm, thuyên chuyển các chức sắc lãnh đạo; quyền được loan truyền giáo lý và văn hóa tôn giáo; quyền được góp phần vào việc giáo dục, được thực hiện các công việc từ thiện; quyền được tư hữu đất đai và mua bán, chuyển nhượng; được tự do liên lạc và trao đổi với quốc tế cho nhu cầu tôn giáo… Tất cả các quyền chính yếu này, các Giáo hội tại Việt Nam hoàn toàn không có. Muốn có thì phải cúi đầu xin phép nhà cầm quyền với vô số điều kiện rất khắt khe, trói buộc.
Sự khắt khe, trói buộc các tôn giáo nhiều hơn nữa chính là mục tiêu của Luật Tín ngưỡng Tôn giáo mà nhà cầm quyền CSVN dự tính ban hành trong nay mai. Dự luật này, với nhiều từ ngữ, điều khoản mơ hồ, mâu thuẫn, nhằm mục đích kiểm soát, khống chế, lũng đoạn các Giáo hội, giới hạn tự do tôn giáo một cách nghiêm ngặt hơn nữa. Hội Đồng Liên Tôn đã có một kháng thư về Dự luật này nhắm tố cáo nhà cầm quyền tiêu diệt các quyền tự do tôn giáo đích thực.
Cuối cùng, Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng nêu lên một số sự kiện chứng minh chính sách đàn áp tôn giáo của nhà cầm quyền đối với tất cả mọi tôn giáo. Từ việc cướp phá, triệt hạ các cơ sở thờ tự đến bắt bớ giam cầm, sách nhiễu những chức sắc tôn giáo và giáo dân, ngăn cản tín đồ các tôn giáo hành đạo, v.v...
Sau Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng, ông Trương Minh Tam, thành viên phong trào Con Đường Việt Nam trình bày về tình trạng quyền con người của các tù nhân chính trị trong các nhà tù ở Việt Nam. Những sự kiện được nêu ra trong phần trình bày của ông Trương Minh Tam căn cứ trên chính kinh nghiệm bị giam cầm, cùng với những điều tra, thu thập của ông trong tư cách là người hoạt động chuyên nghiệp về quyền con người của Phong Trào Con Đường Việt Nam.
Ông Trương Minh Tam cho biết về tình trạng giam giữ tồi tệ các tù nhân chính trị trong các “chuồng cọp” chật hẹp, ngột ngạt, dơ bẩn; bị tù hình sự được cắt cử đến ở tù chung để gây sự để đánh đập tàn nhẫn; khẩu phần ăn uống thiếu thốn, thiu thối, lẫn lộn với rác rưới, sỏi đá,...Vì vậy sinh ra bệnh tật mà không được thuốc men điều trị. Về mặt tinh thần thì chỉ được đọc báo Nhân Dân của đảng CSVN, hoặc phải coi những chương trình truyên hình vô bổ, ngu muội; không được nhận sách báo gia đình gửi vào.
Để phản kháng sự đối xử tàn độc trong nhà tù, các tù nhân chính trị chỉ còn mỗi “vũ khí” đấu tranh là tuyệt thực. Tức là dùng chính sự an nguy và mạng sống của mình để đấu tranh. Trong số những tù nhân lương tâm đang tuyệt thực như Đặng Xuân Diệu, Đinh Nguyên Kha, Trần Vũ An Bình, Bùi Minh Hằng, Tạ Phong Tần, Cấn Thị Thêu, Nguyễn Đặng Minh Mẫn...., ông Trương Minh Tam đặc biệt đề nghị Tiểu Ban Nhân Quyền Quốc Hội Canada lưu ý đến trường hợp của ba người là: 1/ Đặng Xuân Diệu; chỉ trong gần 4 năm tù, ông đã tuyệt thực và từ chối thức ăn gần 500 ngày. Ông bị đánh đập liên tục suốt 6 tháng và đang bị nhiều bệnh tật hiểm nghèo và hiện nay lưng đã còng xuống, chỉ còn nặng 40 kg; 2/ Tạ Phong Tần; và 3/ Trần Huỳnh Duy Thức.
- Các dân biểu thuộc Tiểu ban Nhân quyền Quốc Hội Canada tham dự buổi điều trần về tình hình nhân quyền tại Việt Nam ngày 28/5/2015
Trong phần hỏi đáp, các dân biểu trong Tiểu Ban Nhân Quyền Quốc Hội Canada đều nhắc lại sự kiện Việt Nam đang là thành viên của Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc mà hành xử hoàn toàn trái ngược với tinh thần của Hội đồng này đề ra.
Dân biểu David Sweet đặt câu hỏi về sự đáp ứng của nhà cầm quyền CSVN đối với kháng thư về đạo luật “tín ngưỡng tôn giáo” của Hội Đồng Liên Tôn. Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, tương tự như tất cả những kiến nghị của người dân gửi chính quyền từ trước đến nay, nhà cầm quyền không hề hồi đáp kháng thư của Hội Đồng Liên Tôn. Các dân biểu Tyron Benskin, Irwin Cotler, Hoàng Mai và nữ dân biểu Nina Grewal lần lượt nêu các câu hỏi về quyền tự do báo chí, internet; về sự an toàn của Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng và ông Trương Minh Tam khi trở lại Việt Nam; về hiệu quả của áp lực quốc tế đối với CSVN trong lãnh vực nhân quyền. Những sự kiện được các dân biểu nêu ra trong các câu hỏi cho thấy, họ biết khá rõ tình hình nhân quyền ở Việt Nam.
Về sự an toàn khi trở lại Việt Nam, ông Trương Minh Tam và Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng đều cho biết, họ chỉ lo ngại không ra được khỏi Việt Nam để góp tiếng nói cho công cuộc đấu tranh chung. Về cá nhân, họ không lo sợ gì khi trở lại Việt Nam. Ông Trương Minh Tam cho rằng, áp lực quốc tế rất quan trọng. Bằng chứng là, sau khi ra khỏi nhà tù, ông đã nói về trường hợp tù nhân lương tâm Dặng Xuân Diệu cho thế giới biết, từ đó nhà cầm quyền đã bớt hà khắc đối với ông Đặng Xuân Diệu.
Cô Nguyễn Quốc Trinh trả lời câu hỏi liên quan đến tự do báo chí và internet, áp lực của quốc tế. Cô Trinh cho biết, CSVN thực sự đã có những nỗ lực để ngặn chặn sự giao tiếp giữa trong và ngoài nước qua phương tiện internet, nhưng họ đã thất bại. Vì vậy, họ dùng chiến thuật theo dõi các blogger. Tuy nhiên, do không đủ khả năng và nguồn lực, nhà cầm quyền có khuynh hướng dùng bạo lực và nhà tù để răn đe các blogger. Về hiệu quả của áp lực quốc tế, cô Trinh cho rằng, nay Việt Nam đang muốn hội nhập với thế giới và phải tuân theo những quy định của quốc tế. Vì vậy quốc tế có thể khai dụng lợi thế này để tạo sức ép, buộc nhà cầm quyền Việt Nam phải phóng thích các tù nhân lương tâm, tôn trọng tự do ngôn luận hơn, thúc đẩy cải cách luật pháp, hiến pháp.
Về sự an toàn của Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng và ông Trương Minh Tam khi trở lại Việt Nam, cô Trinh đã đề nghị các dân biểu trong Tiểu Ban Nhân Quyền bảo trợ cho họ. Yêu cần nhân viên toà đại sứ Canada đến thăm hỏi, can thiệp nếu họ bị sách nhiễu. Đề nghị này đã được dân biểu chủ toạ gật gù tán đồng và các dân biểu khác tỏ thái độ tán thành.
Sau buổi điều trần, các dân biểu thuộc Tiểu Ban Nhân Quyền Quốc Hội Canada đã bắt tay niềm nở thăm hỏi 3 vị khách điều trần. Tham dự buổi điều trần còn có đại diện Hội Cựu Quân Nhân QLVNCH Ontario, Đoàn TN Phan Bội Châu, Nhóm Sinh Viên Thực Tập với TNS Ngô Thanh Hải, Con Đường Việt Nam Canada, Voice Canada, Đài SBTN Canada, Vo Media, và một số đồng bào.
Lê Văn
Đôi nét về ba vị điều trần tại Quốc Hội Canada
- Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng, đại diện Hội Đồng Liên Tôn Viêt Nam. Ms. Nguyễn Mạnh Hùng sinh năm 1954, là mục sư Hội Thánh Tin Lành Mennonite Việt Nam tại Bình Tân và thành viên của Hội Đồng Liên Tôn Việt Nam. Ông hoạt động tích cực trong các lãnh vực đấu tranh cho tự do tôn giáo, vạch trần những vi phạm nhân quyền, và bảo vệ các nạn nhân của tham nhũng, nhất là những vụ chính quyền cướp đất của người dân. Ông thường xuyên bị xách nhiễu và bị công an hăm dọa, và gần đây vợ và con của ông cũng bị hăm dọa tương tự. Các tín hữu của Hội Thánh cũng thường xuyên bị đe dọa và xách nhiễu bởi chính quyền.
- Ông Trương Minh Tam, thành viên phong trào Con Đường Việt Nam.
Ông Trương Minh Tam, sinh năm 1970, là một nhà hoạt động và là cựu tù nhân chính trị, tích cực trong việc chống lại sự xâm lấn của Trung Quốc lên chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Ông là thành viên của phong trào Con Đường Việt Nam. Sau khi bị bắt giữ vào mùa Thu năm 2013, ông bị kết án vì lý do chính trị và bị cầm tù một năm trời. Khi ở trong trại tù Thanh Hóa, ông ở buồng giam kế bên người bạn tù là nhà hoạt động Đặng Xuân Diệu. Khi ra khỏi tù, ông Tam thuật lại việc ngược đãi và hành hạ ông Diệu trong tù.
- Cô Nguyễn Quốc Trinh, Đại Diện Đảng Việt Tân
Cô Trinh sinh năm 1987, là thành viên của Việt Tân. Công việc của cô chú trọng vào việc phổ biến thông tin và công cụ về an ninh số và vượt tường lửa cho giới nhà báo công dân, bloggers và giới hoạt động tại Việt Nam. Cô cũng là hướng dẫn viên cho Rhize (rhize.org), một công ty giúp xây dựng khả năng cho các phong trào tranh đấu ôn hòa và bất tuân dân sự trên thế giới. Cô có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động và huấn luyện trong các lãnh vực quyền tự do sinh sản, chống bạo hành phụ nữ, và hoạt động mạng.
