Ngày trước, sân trường vốn là "nơi bình yên chim hót". Nơi ấy bình yên
lắm, bình yên đến nỗi chim líu lo hót quanh những khuôn mặt ngây thơ,
hồn nhiên và trong sáng. Trong khi chim mải mê hót thì những khuôn mặt
non tơ ấy mải mê cười đùa bên nhau thân thương và trìu mến. Nhưng giờ
đây, sân trường ấy không còn bình yên nữa. Chim không còn hót mà thỉnh
thoảng cứ kêu lên những tiếng kêu quang quác thất thanh khi thấy bóng
dáng các cô cậu học trò rượt đuổi nhau. Rượt đuổi nhau để đùa giỡn
chăng? Chuyện đó có lẽ... xưa rồi. Thực tế là, chúng rượt đuổi để đánh
đập hay chém giết lẫn nhau.
Vì đâu mà cơ sự đến nỗi này? Vì đâu mà tình bạn học, vốn có một truyền
thống đẹp đẽ như thế trong dòng chảy lịch sử của người VN, lại trở nên
cạn kiệt đến nỗi có những cô cậu học trò ngày nay đối xử với nhau như
loài thú dữ? Có lẽ đó là một câu chuyện dài, cần nhiều thời gian để mổ
xẻ và có thể, tôi sẽ viết về nó ở một thời điểm khác. Ở giây phút hiện
tại này, khi những dòng máu đỏ tươi mới nhất trên sân trường đó chưa kịp
khô đi, tôi chỉ muốn nói về cũng màu đỏ đó ở một thời điểm quá khứ, khi
tôi còn cắp sách đến trường.
Ngày tôi còn cắp sách đến trường phổ thông không hẳn là quá xa xôi. Nó
vẫn còn nằm trong vùng ký ức có thể nhớ được một cách rất rõ của con
người. Một, hai hay vài thập kỷ không hẳn là một khoảng thời gian quá
dài. Thế mà, so với học đường hiện tại, sao nó cứ như một câu chuyện cổ
tích. Ngày ấy, sân trường cũng rừng rực đỏ mỗi bận hè về, nhưng là màu
đỏ của những cánh hoa phượng vĩ. Chúng tôi - những người bạn học và
tôi - vẫn thường gọi đó là màu máu của con tim. Gọi như thế vì hè về có
nghĩa là chia tay, là không còn được gặp nhau nữa trong suốt ba tháng
trời dài đăng đẳng. Dẫu biết rằng rồi sẽ gặp lại mà lòng bịn rịn lắm và
cảm thấy lòng đau như con tim đang nhỏ máu. Cuối năm học lớp 10, có
bạn đã bắt đầu lập lưu bút rồi, vì sợ rằng vì lý do gì đó, có bạn không
còn tiếp tục đi học được nữa. Cứ thế, mỗi cuối năm những cuốn lưu bút
lại được chuyền tay nhau để mọi người trút hết tâm tình của thương và
nhớ.
Nhớ lại, thấy sao cái tình bằng hữu ngày đó đậm đà, thắm thiết thế. Nó
giống như là tình anh em ruột thịt "máu chảy ruột mềm". Ai gặp chuyện
gì không may, cả lớp lòng đau như cắt. Chỉ cần học chung với nhau một
năm thôi là xem như đã trở thành người thân và tình thân đó sẽ ở lại
trong ký ức cho đến hết một đời. Lớp học có đến vài chục bạn, vậy mà
hiếm khi có chuyện có hai bạn nào đó xích mích với nhau. Thảng hoặc, có
xích mích xảy ra, thầy cô biết được kêu lên hòa giải, thì dù lòng không
muốn, các bạn cũng cố hòa giải để thầy cô vui lòng.
Đến bây giờ mà tôi vẫn nhớ từng người bạn đã học chung với mình những
ngày còn thơ dại. Trong đầu óc của tôi, họ không chỉ là những người bạn
mà là những người thân, thân lắm. Họ là cả một quê hương, là cả một
vùng trời ký ức được gom góp lại. Bạn học phổ thông cũng có nghĩa là
cùng chung xứ sở, cùng chung một tuổi thơ, nên sau khi tốt nghiệp, dẫu
mỗi người có đi theo những ngả rẽ khác nhau nhưng những kỷ niệm vẫn nằm
thật sâu trong tiềm thức. Tốt nghiệp xong, dẫu tôi lên đại học có thêm
nhiều bạn học mới, rồi vượt biên để rời bỏ quê hương, rồi trở lại trường
đại học ở Mỹ và có thêm vô số bạn học nữa, nhưng thật tình mà nói, tôi
chỉ nhớ nhiều đến những bạn học ngày còn thơ.
Cách đây một vài năm, tôi có liên lạc lại được với một cô bạn học cũ.
Cô bạn ấy vượt biên và đến được Mỹ ngay sau khi tốt nghiệp cấp ba. Tôi
lận đận nên mãi sau này mới sang được đây. Ngày liên lạc lại được với
nhau, thời gian cách xa đã dài ngun ngút đến hơn hai thập kỷ, thế mà cứ
tưởng như chưa bao giờ xa cách. Tôi vẫn nhớ giọng nói ấy, cách nói
chuyện ấy và chúng tôi đã hầu như thức trắng đêm để nhắc lại chuyện ngày
xưa và những người bạn cũ.
Vật đổi sao dời. Mới đấy mà đã có đến hơn hai người bạn đã qua đời.
Anh lớp trưởng ngày xưa đã chết khi chưa tròn ba mươi tuổi vì một tai
nạn gì đó. Anh chỉ lớn hơn mọi người một vài tuổi, vậy mà hồi còn đi
học, ai cũng một hai kêu anh bằng anh rất trang trọng, xem anh như hàng
trưởng thượng. Một bạn học khác thì sầu đời, uống nhiều rượu quá nên
chết vì bệnh gan khi chỉ vừa ngoài hai mươi tuổi. Một số bạn còn ở lại
quê xưa. Một số lưu lạc nơi đâu không rõ. Một số sống nơi hải ngoại.
Khi bạn ấy kể đến chuyện đã trở về quê hương và tập hợp lại các bạn bè
cũ để nối lại thân tình, tôi đã không thể nén được sự ngạc nhiên trước
sự thủy chung kỳ diệu đó.
Thật kỳ lạ làm sao! Sau chừng ấy thời gian, khi mà giờ đây, mỗi người
đã có một cảnh đời riêng biệt, vậy mà họ vẫn tìm gặp lại nhau, đi chơi
cùng nhau trên những chuyến đi dài, và nhắc lại chuyện xưa cũ. Cô bạn
ấy cũng kể rằng mọi người cứ nhắc tôi mãi và mong rằng tôi sẽ về để sum
họp cùng bè bạn. Dựa vào cớ đó, cô cứ bao phen hối thúc tôi cố gắng thu
xếp để Tết đến, tháp tùng cùng gia đình cô về lại VN, khiến tôi cứ phải
thoái thác mãi. Thật tình, lòng tôi cũng thấy bồi hồi và xúc động lắm,
nhưng việc gặp lại, có lẽ tôi xin đành lỗi hẹn, vì tôi chẳng bao giờ
còn trở về nữa. Tuy vậy, chắc chắn rằng tôi sẽ gặp lại các bạn tôi
trong những giấc chiêm bao.
Nhớ lại cái nghĩa thầy trò ngày xưa mới thấy nó cao quí và thiêng liêng
làm sao. Ngày ấy, bọn tôi chẳng bao giờ dám trái ý các thầy cô. Thầy
cô là quyền lực tối thượng mà chẳng ai dám có gan trái lệnh, dẫu thầy cô
có đúng hay sai. Với tôi, tôi còn nhớ chỉ cần một ánh nhìn không vừa ý
của thầy hay cô thôi, là lòng tôi cảm thấy bứt rứt không yên, sợ rằng
thầy cô không còn thương mình nữa. Có một qui tắc bất thành văn ngày đó
là: Làm học trò là phải được thầy cô thương. Nếu thầy cô không thương
thì dẫu có học giỏi đến đâu cũng sẽ chẳng được bạn bè xem trọng. Tình
thương của thầy cô được xem như một giấy chứng nhận danh dự về phẩm chất
của một học sinh.
Hồi năm tôi học lớp 9, thầy dạy Toán là một thầy có tính tình vô cùng
nghiêm khắc. Chẳng những nghiêm khắc, thầy còn thẳng tay trong việc
trừng phạt các học sinh học dở do không cố gắng học. Thầy sử dụng roi
mây để đánh học sinh và thầy đánh vào mông rất đau. Trong lớp học có
một anh to con, tướng tá phong độ lắm. Anh lớn tuổi hơn các bạn trong
lớp nhiều nên trở thành người lớn sớm hơn và đã biết ăn diện. Khổ nỗi
là anh lại học dốt quá nên bị thầy đánh rất thường xuyên. Tôi vẫn còn
nhớ những ngọn roi thật phũ phàng biết bao lần được quất lên trên đôi
mông tội nghiệp của anh. Chắc hẳn là phải đau lắm. Thế mà chưa bao giờ
anh dám phản kháng, cũng chưa bao giờ nghe anh than phiền thầy một lời
nào về những đòn roi vừa đau, vừa mất thể diện đó. Vì anh học dốt quá,
nên hết năm lớp 9 đó, anh phải nghỉ học và đi bộ đội. Một vài năm sau,
anh trở về quê với một chân bỏ lại ở chiến trường Campuchia. Nghĩ lại
thấy tội cho anh quá. Hình ảnh trai trẻ phong độ của tuổi học trò đã
được thay thế bằng hình ảnh của anh thương phế binh tật nguyền với những
bước chân đi khập khiễng.
So sánh với các thầy cô giáo ngày nay, qua một vài bài báo mà tôi mới
đọc đây, vừa thấy thương, vừa thấy xót và tủi cho phận những người đưa
đò ở thời buổi nhiễu nhương này. Họ nói rằng, tuy mang danh là nhà mô
phạm, họ chẳng còn có chút quyền hành gì cả. Ngay cả đến cái quyền
đương nhiên nhất, mà vốn rất phổ biến trước đây, là quyền đuổi những học
sinh quậy phá ra khỏi lớp, họ cũng không có được. Tất cả những gì họ
có thể làm là hạ hạnh kiểm của học sinh, mà cho dù có hạ thì học sinh
quậy phá cũng chẳng gặp khó khăn gì trong việc lên lớp, vì để lên lớp
chỉ cần có hạnh kiểm trung bình. Nghèo nàn và bất lực, họ phải cam chịu
bám nghề trong sự thiếu tôn trọng nghiêm trọng của chính những đứa học
trò mà họ có nhiệm vụ đào tạo để trở thành những con người có ích cho xã
hội.
Cũng cùng một màu đỏ sân trường, màu đỏ ngày xưa là màu của máu rỉ ra từ
con tim của những đứa học sinh thương yêu bạn bè như máu thịt của chính
bản thân mình, tôn trọng thầy cô như chính cha mẹ của mình. Màu đỏ hôm
nay lại là màu của máu tuôn ra từng dòng xối xả sau những vết chém nhẫn
tâm, màu của máu ứa ra lênh láng sau những đòn thù bạo lực kinh hoàng
từ những người bạn cùng học chung trường, chung lớp.
Tự bao giờ những đứa học trò tuổi đời còn non dại đã biết học cách để đối xử với nhau như loài thú dữ?
21/12/2012
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Phản Hồi