Trong nhiều năm qua, Việt Nam là một nơi sản xuất và xuất khẩu điện
thoại di động rẻ tiền. Trong năm 2010, Việt Nam xuất khẩu tổng số điện
thoại di động trị giá 2.3 tỉ Mỹ kim. Hai năm sau, con số này nhẩy vọt
lên đến 8.63 tỉ Mỹ kim, tăng 122% so với một năm về trước.
Hình (NPR): Một người vừa chạy xe gắn máy vừa dùng điện thoại di động tại Hà Nội.
Bây giờ với giá điện thoại thấp khoảng 20 Mỹ kim, những người tiêu thụ
bình thường mua hết số máy điện thoại di động có ở trong nước, nếu không
thì sẽ được xuất cảng ra nước ngoài.
Theo những con số thống kê mới nhất do công ty TechniAsia cung cấp, mỗi
100 người Việt Nam có 145 điện thoại di động vào năm 2012. Đối với một
nước có trên 90 triệu dân, tổng cộng lại sẽ có trên 130 triệu điện thoại
di động.
Hình (Allan Rickmann): Một người dùng điện thoại di động để liên lạc
trong việc mua bán tại chợ nổi, miền Tây, Đồng Bằng Sông Cửu Long.
trong việc mua bán tại chợ nổi, miền Tây, Đồng Bằng Sông Cửu Long.
Những người mua không giới hạn trong giới trung lưu. Mọi người đều có
điện thoại di động, từ học trò tiểu học cho đến người đạp xe xich lô
nghèo. Dĩ nhiên bọn trẻ từ 13-19 tuổi cũng có. Người Việt vừa lái xe
gắn máy một tay vừa chuyện trò qua điện thoại di động trong khi phải
lách qua lách lại để tránh xe cộ một cách nguy hiểm. Dân Việt không tắt
điện thoại ngay cả trong rạp chiếu phim. Trong quán cà phê, tiệm ăn, họ
có thói quen khiếm nhã nói chuyện với quý vị trong khi nhìn xuống để xem
và gửi thông điệp.
Chính quyền ở Hà Nội duy trì một bức tường lửa mạnh mẽ tương tự như ở
Bắc Kinh. Điện thoại di động là một xu hướng gây rắc rối cho họ.
Ngoài việc chuyện trò hàng ngày, dân Việt Nam dùng dụng cụ cầm tay để
ghi lại và chia sẻ những chuyện xẩy ra mà chính quyền không muốn cho dân
chúng thấy. Những việc làm sai lầm của công an thông thường được tường
thuật và trao đổi trực tuyến. Những cuộc phản đối công an tham nhũng,
chính quyền tịch thu đất đai của dân, và ngay cả Trung Quốc bành trướng
tại Biển Đông, ngày nay được tổ chức bằng điện thoại tự động.
Hình (Samsung): Nhà máy sản xuất điện thoại di động tại Việt Nam.
Sau đây là một trường hợp liên quan đến điều vừa trình bầy. Thượng Tọa
Thích Nhất Hạnh mà nhiều người biết đến, lâu nay sống lưu vong ở bên
Pháp, được phép trở về thăm quê hương vào năm 2005 và ngài quyết định
xây một tu viện, gọi là Bát Nhã tại tỉnh Lâm Đồng. Tu viện này phát
triển rất nhanh và nổi tiếng. Nhiều người trẻ lũ lượt kéo đến tu viện.
Lòng nhiệt tình đe dọa chính quyền địa phương vì họ lo sợ một phong trào
giống như Phát Luân Công (Falun Gong). Kết quả là một bọn du côn do
nhà nước bảo trợ đã đến tấn công tu viện vào tháng 10, 2009, gây thương
tích cho các sư sãi. Một số bị bắt. Cuối cùng chùa và những nhà ngủ tập
thể mới được xây cất bị phá hủy.
Trong khi những cơ quan truyền thông chính tại Việt Nam tường thuật rất
ít về biến cố này, những điện thoại di động đã chuyển tải những tin tức
đi khắp nơi: những nhân chứng đã gửi những thông điệp và hình ảnh về
những vụ bắt bớ và phá hủy tu viện. Câu chuyện này đã được phổ biến trên
khắp thế giới.
Việt Nam thoát ra khỏi Chiến Tranh Lạnh và nhập cuộc nhanh chóng và điên
cuồng vào thời đại thông tin. Có một dạo, có một máy fax có thể bị bắt.
Về vấn đề vận dụng và kiểm soát thông tin, chế độ cộng sản một thời có
một bộ máy rất hoàn hảo.
Nhưng nay tình trạng này không còn nữa. Số người sử dụng Internet tại
Việt Nam đã gia tăng từ 200,000 vào năm 2000 đến 30,802,000 vào năm
2012. Facebook xâm nhập vào Việt Nam vào năm ngoái và đã nhanh chóng thu
hút được 10.5 triệu người sử dụng, tức là vào khoảng 12% dân số.
Ông Lê Quốc Quân, một luật sư và một người vận động cho dân chủ nổi
tiếng quốc tế có một mạng cá nhân nhắm thúc đẩy chế độ đa nguyên và nhân
quyền, đã nói với Associated Press năm vừa qua rằng “Sự phát triển Internet đang gây nguy hiểm cho chính quyền.” Bây
giờ dân chúng thật sự có thể đọc tin tức. Họ khát khao muốn có dân chủ
trong nước của chúng tôi. Việt Nam đã kết án 14 người có mạng cá nhân
và những người vận động dân chủ vào tuần vừa qua vì tội âm mưu lật đổ
chinh phủ, và một vài người lãnh án 13 năm tù. LS Lê Quốc Quân đã bị bắt
sau cuộc phỏng vấn không lâu.
Ngày càng có nhiều người phổ biến lên mạng những tâm trạng thất vọng và
tức giận. Nhưng không rõ nếu toàn thể dân chúng thật sự khao khát dân
chủ và muốn có một cuộc cách mạng hay không. Họ không có tổ chức đối
lập, không có người lãnh đạo hấp dẫn quần chúng để thử thách tình trạng
hiện nay, và không có một cuộc thảo luận nghiêm chỉnh về đường hướng mới
của quốc gia.
BS Nguyễn Đan Quế, một trong những người vận động hàng đầu, trước khi bị
bắt đã kêu gọi những người trẻ dùng điện thoại di động để “quét sạch bọn cộng sản độc tài.” Mặc
dầu có những lời kêu gọi như vậy, không có gì chắc chắn rằng những
người sử dụng điện thoại di động nhận thức được rằng kỹ thuật mới là một
dụng cụ có tiềm năng tạo ra một cuộc cách mạng kiểu Mùa Xuân Ả Rập.
Tuy nhiên, một điều rõ ràng là ngọn gió thay đổi đang thổi: sự bất mãn
tập thể ngày càng gia tăng đối với những bất công và tham nhũng, và kiến
trúc viễn thông mới làm cho quần chúng nói chung dễ mở miệng hơn. Họ
càng được biết nhiều hơn, họ càng hiếu động. Dù họ có biết hay không
nhưng bằng cách chia sẻ và trao đổi tin tức trên quy mô quốc gia, người
dân Việt Nam đang làm một cuộc cách mạng, từng thông điệp một.
Ông Andrew Lâm là chủ bút của New America Media. Ông cũng là tác giả của cuốn sách “Perfum Dreams: Reflections on the Vietnamese Diaspora” (Heyday Books, 2005), và “East Eats West: Writing in Two Hemispheres” (Bookdragon, 2010).
16-1-2012
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Phản Hồi