Trọng Nghĩa (RFI) - Nhân
cuộc hội thảo về Biển Đông do Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược Pháp
IRIS phối hợp với Quỹ Gabriel Péri đồng tổ chức ngày 16/10/2012, Tướng Daniel Schaeffer,
một chuyên gia Pháp đã phân tích mưu đồ của Trung Quốc, đang tìm cách
"lãnh địa hóa" - sanctuariser - hay độc chiếm Biển Đông. Trả lời RFI,
Tướng Schaeffer cho rằng Việt Nam cần phải quốc tế hóa mạnh mẽ hơn hồ sơ
này để đối phó với chiến lược của Trung Quốc.
Ngày 16/10/2012, một cuộc hội thảo khoa học về tình hình Biển Đông đã mở
ra tại Paris với chủ đề "Biển Đông phải chăng là một không gian khủng
hoảng mới ? – Mer de Chine méridionale : nouvel espace de crise ?". Do
Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược Pháp IRIS phối hợp với Quỹ Gabriel
Péri đồng tổ chức, cuộc hội thảo đã tập hợp được nhiều chuyên gia tên
tuổi ở Pháp và châu Âu, cũng nhu thu hút đông đảo những người quan tâm
đến dự thính và thảo luận.
Các bài thuyết trình rất đa dạng, đề cập đến các vấn đề pháp lý, chính
trị, ngoại giao, kinh tế và đặc biệt là quân sự, liên quan đến tình hình
căng thẳng hiện nay do tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc và các láng
giềng, đặc biệt là Việt Nam. Trong số các diễn giả, có ông Daniel
Schaeffer, một viên tướng người Pháp đã về hưu, từng là tùy viên quân sự
tại sứ quán Pháp ở Việt Nam, Thái Lan và Trung Quốc, hiện là chuyên gia
nghiên cứu độc lập về Biển Đông và châu Á. Bài thuyết trình của tướng
Schaeffer đã nêu bật một chiến lược mà theo ông, Trung Quốc đang áp dụng
để gọi là sanctuariser, tạm dịch là lãnh địa hóa Biển Đông, tức là độc
chiếm khu vực này bất chấp chủ quyền của các nước khác.
Sau buổi hội thảo, tướng Schaeffer đã đồng ý dành cho RFI một bài phỏng
vấn để giải thích rõ hơn về ý muốn chiến lược của Trung Quốc, đã bộc lộ
rõ ràng qua việc chính thức tung ra tấm bản đồ 9 đường gián đoạn - bị
gọi là đường lưỡi bò – khoanh vùng lãnh thổ của họ hầu như chiếm trọn
vùng Biển Đông, để rồi buộc các nước khác chấp nhận, cho dù đòi hỏi của
Trung Quốc bị cho là phi lý.
Tướng Daniel Schaeffer tại Hội thảo về Biển Đông ở Paris ngày 16/10/2012 - Ảnh Trọng Nghĩa/RFI.
"Tôi đã bảo vệ quan điểm này từ hơn một
năm nay, ngay từ năm ngoái, nhân Hội nghị Quốc tế về Biển Đông lần thứ
III do Học viện Ngoại giao và Hội Luật gia Việt Nam tổ chức ở Hà Nội.
Tôi đã có quan điểm này sau khi quan sát cách thức Trung Quốc biện minh
cho đường 9 đoạn tại Biển Đông, tức là đường trung tuyến giữa phần mà họ
cho là lãnh thổ của họ và phần thuộc chủ quyền các nước khác.
Khi xem xét hoạt động của ngành ngoại giao
Trung Quốc, và nhất là các hoạt động trong lãnh vực pháp lý liên quan
đến vấn đề quyền trên biển, ta thấy rằng Trung Quốc đã vạch ra chung
quanh quần đảo Hoàng Sa những đường cơ sở thẳng, cứ như là đây là một
quốc gia quần đảo.
Nhưng dựa vào luật biển, thì điều đó hoàn
toàn không có bất kỳ một cơ sở pháp lý nào được chấp nhận trong Công ước
Liên Hiệp Quốc về Luật Biển... Đó là điểm thứ nhất.
Điểm thứ nhì liên quan đến Trường Sa.
Khi Trung Quốc phản ứng vào năm ngoái
trước công hàm của Philippines gởi đến Liên Hiệp Quốc đề phản đối các
đòi hỏi của Trung Quốc liên quan đến đường 9 đoạn, Bắc Kinh đã cho hiểu
rõ ý định vạch ra những đường cơ sở thẳng tương tự chung quanh Trường
Sa. Tại vì trong công hàm đưa ra để phản bác các đề nghị của
Philippines, Trung Quốc cho biết là đối với họ, quần đảo Trường Sa có
quyền có lãnh hải, có vùng tiếp giáp và vùng đặc quyền kinh tế.
Cho nên, khi ta tính đến các lập luận đó,
cũng như lập luận về một số bãi đá như James Shoal, hay một mỏm đá khác
nằm phía Nam quần đảo Trường Sa - không thuộc quần đảo này nhưng lại ở
bên trong đường 9 đoạn - và khi ta nhìn những sự cố liên quan đến bãi
Scarborough, thì tất cả những yếu tố đó đều nhằm mục tiêu « vật thể hóa
», tức là cụ thể hóa các đòi hỏi căn cứ theo đường 9 đoạn đó
Thêm vào đó, vào hạ tuần tháng Sáu vừa qua
(23/06/2012), tập đoàn Dầu khí Hải dương Trung Quốc CNOOC đã kêu gọi
các tập đoàn quốc tế đấu thầu để cùng với họ thăm dò, khai thác 9 lô nằm
ở ngoài khơi Việt Nam, trong vùng đặc quyền kinh tế kinh tế của Việt
Nam, nhưng lại thuộc một vùng lãnh thổ mà Trung Quốc cho là của họ. Đây
là một điều đáng sửng sốt vì 9 lô đó nằm ở ngoài khơi ngang tầm với Đà
Nẵng.
Theo tướng Schaeffer, việc Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên cái mà họ gọi là "Trung Sa Quần đảo" còn phi lý hơn nữa.
"Thêm vào đó, nếu đi ngược lên phiá Bắc,
ta thấy cái mà Trung Quốc gọi là Trung Sa Quần đảo mà quốc tế quen gọi
là bãi Macclesfield. Đây là một bãi ngầm, không bao giờ nổi lên trên mặt
nước kể cả khí thủy triều thấp. Dó đó, trong mọi trường hợp, bãi này
không có quyền có lãnh hải, và lại càng không có quyền hưởng khu đặc
quyền kinh tế. Trung Quốc cũng có đòi hỏi tương tự đối với một bãi ngầm
khác là Truro Shoal.
Do việc bãi Truro, cũng như bãi
Macclesfield, đều không thể có được một vùng đặc quyền kinh tế hay lãnh
hải, cho nên Trung Quốc đã gộp hai thực thể này với bãi ngầm Scarborough
nằm về phía Philippines, và gọi tập hợp đó là « quần đảo Trung Sa, một
loại quần đảo hoàn toàn tưởng tượng không hơn không kém.
Chung quanh đó hiện giờ họ chưa vẽ đường
cơ sở thẳng nào, cũng chưa nói đến khả năng đó, nhưng ta có thể suy đoán
về việc đó dựa vào những gì xẩy ra trước đây. Giữa quần đảo Hoàng Sa và
cái gọi là Trung Sa rất có thể có một sự liên tục về mặt pháp lý, điều
đó sẽ cho phép Trung Quốc vạch một đường cấm bược tàu chiến đi qua khu
vực phải dừng lại.
Dù sao đi nữa, Trung Quốc hiện đang áp
dụng ở vùng đặc khu kinh tế của họ những quy định dùng cho vùng lãnh hải
trên vấn đề quyền qua lại một cách vô hại của tàu chiến, có nghĩa là
tức là mỗi khi đi qua vùng lãnh hải của Trung Quốc, tàu chiến các nước
khác phải xin phép. Phải nói thêm là không chỉ có Trung Quốc, mà Việt
Nam, Indonesia cũng áp dụng quy tắc như vậy.
Vấn đề là Trung Quốc lại muốn áp dụng quy
tắc kể trên cho vùng biển bên trong đường 9 đoạn được họ coi là vùng đặc
quyền kinh tế. Điều đó có nghĩa là khi muốn thì Trung Quốc có thể cấm
tất cả các tàu chiến nước ngoài vượt qua đường lưỡi bò đó.
Cho đến nay, các nhà quan sát đã nói rất nhiều về mục tiêu kinh tế của
Trung Quốc trong việc tìm cách độc chiếm Biển Đông, tức là để chiếm đoạt
nguồn dầu khí được cho là dồi dào trong khu vực. Tuy nhiên, như tướng
Schaeffer đã phân tích ở trên, vấn đề quân sự là một nhân tố tối quan
trọng. Và việc lãnh địa hóa Biển Đông sẽ cho phép Bắc Kinh triển khai
hạm đội tàu ngầm của họ một cách an toàn hơn, dự phòng khi phải tấn công
vào Mỹ. Ông giải thích :
"Khi nhìn trên bản đồ, ta thấy ở Tam Á
(phía Nam đảo Hải Nam) có căn cứ hải quân nơi Trung Quốc đặt các tàu
ngầm phóng tên lửa của họ
Giữa căn cứ Tam Á này và vùng sâu đầu tiên
ở Biển Đông, nơi mà các tàu ngầm nguyên tử Trung Quốc có thể tuần tra
một cách yên ổn, là một khoảng cách dài 430 cây số. Bất kỳ một phi cơ
trinh sát nào cũng có thể phát hiện ra tầu ngầm Trung Quốc khi các con
tàu này rời cảng và đến nơi tuần tra hay đi xa hơn nữa, ra Thái Binh
Dương, lúc các con tàu này đi qua eo biển giữa đảo Luzon của Philippines
và vùng phía Nam Đài Loan.
Hơn nữa tàu ngầm loại Tấn (Jin), tức là
tàu nguyên tứ phóng tên lửa thế hệ hai hiện nay của Trung Quốc lại rất
ồn, do đó rất dễ phát hiện. Cho nên cũng dễ hiểu lý do tại sao Trung
Quốc muốn biến cả vùng này thành một lãnh địa của riêng họ.
Ngoài ra, dù muốn hay không, dù có nêu rõ
hay không, mục tiêu của Trung Quốc không phải tấn công Mỹ mà là tự bảo
vệ mình trước Mỹ, mà muốn tự bảo vệ đối với Mỹ, thì phải làm sao để có
thể đưa tàu ngầm của họ đến được nơi mà mục tiêu Mỹ nằm trong tầm bắn
của tên lửa phóng đi từ tầu ngầm của họ. Hiện nay, hoả tiễn Cự Lãng
(Julang) của Trung Quốc chỉ có tấm bắn 8000 cây số, chưa có khả năng bắn
đến Mỹ từ Biển Đông…
Nhìn chung, đó là lý do vì sao Trung Quốc
muốn lãnh địa hóa vùng Biển Đông, Trung Quốc cũng không thể chuyển dịch
căn cứ tàu ngầm lên phía Bắc, vì Biển Hoa Đông có một thềm lục địa chạy
dài đến tận hố Okinawa, không xa bờ biển Nhật Bản lắm, do dó tầu ngầm
Trung Quốc khó có thể che giấu hành tung.
Tóm lại nơi kín đáo nhất, hay ít lộ liễu
nhất, đối với tàu ngầm Trung Quốc chính là ở phiá Nam, nơi mà họ đang
đặt căn cứ Tam Á.
Đấy là tất cả những lý do khiến tôi cho là Trung Quốc muốn lãnh địa hóa, tức là độc chiếm vùng Biển Đông.
Theo tướng Schaeffer, ông không phải là chuyên gia duy nhất nghĩ rằng
Trung Quốc muốn lãnh địa hóa vùng Biển Đông. Hiện nay có nhà phân tích
đã so sánh chiến lược Trung Quốc đang thực hiện ở Biển Đông với chủ
trương Liên Xô trước đây, thiết lập “tiền đồn” tại vùng biển Okhostsk và
Barents; người khác thì nói là Trung Quốc đang thực hiện học thuyết
Monroe theo kiểu Trung Quốc.
Câu hỏi đặt ra là Việt Nam phải làm gì trước chiến lược đó của Trung
Quốc, nhất là khi Việt Nam đang ở trên tuyến đầu. Theo tướng Schaeffer,
trong lãnh vực chống lại đường lưỡi bò của Trung Quốc, Việt Nam không lẻ
loi, và cần phải vận động, từ khối ASEAN cho đến các nước khác
"Theo tôi thì trước tiên hết Việt Nam
không đơn độc. Giờ này thì cả Việt Nam lẫn Philippines đang ở trên tuyến
đầu, sắp tới đây tôi cho rằng sẽ đến lượt Indonesia và Malaysia. Vấn đề
theo tôi trước hết là giữa các nước trong Hiệp hội Đông Nam Á cần phải
có một sự đoàn kết, phải thu hút sự chú ý của quốc tế trên thực tế là
các đòi hỏi của Trung Quốc hoàn toàn không phù hợp chút nào với Công ước
Liên Hiệp Quốc về Luật Biển.
Cần phải thu hút sự chú ý không chỉ của
Hoa Kỳ - nhưng Hoa Kỳ dư biết chuyện này rồi – mà cả của các nước khác
trong vùng như Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Nga, Liên Hiệp Châu Âu, thậm
chí cả các nước châu Mỹ La tinh nữa vì lẽ Biển Đông là một vùng có rất
nhiều tuyến hàng hải cực kỳ quan trọng đi qua, và nếu bị Trung Quốc ngăn
chặn thì rất phiền.
Dĩ nhiên là Trung Quốc lúc nào cũng thề
thốt là họ sẽ không bao giờ ngăn cấm lưu thông hàng hải vân…vân, nhưng
mà khi một nước nào có quyền thống trị trên một khu vực, thì ngay cả khi
có những lời hứa ngon ngọt, một ngày nào đó mà họ không thích nữa thì
họ hoàn toàn có thể cấm tàu bè nước khác qua lại.
Bản thân tôi, tôi không bao giờ tin tưởng
vào các cam kết đó của Trung Quốc, cho dù suy cho cùng họ không có lợi
lộc gì về mặt kinh tế khi cấm lưu thông hàng hải trên Biển Đông, nhưng
điều đó không cấm cản ta đưa ra những giả thuyết, và trong một số trường
hợp, giả thuyết về tình huống tệ hại nhất…
Tóm lại, cộng đồng quốc tế cần được hiểu
là một ngày nào đó, nếu xảy ra sự cố trong vùng đó, thì không chỉ các
nước trong vùng gặp vấn đề, mà tất cả các nước có giao thương với khu
vực sẽ bị khó khăn.
Do đó cần phải thuyết phục Trung Quốc cho
bằng được là họ phải chấp nhận thương thảo vấn đề chủ quyền trên Biển
Đông trên cơ sở Luật biển quốc tế. Nếu cần thì phải đưa ra trước Tòa án
Công lý Quốc tế, cho dù phải mất rất nhiều thời gian để chuẩn bị thủ tục
hồ sơ – một số người đã nêu ra vấn đề này, nhưng theo tôi thì tranh
chấp Biển Đông đã kéo dài cả 60 năm nay rồi, cho nên năm, mười năm chẳng
thấm vào đâu…
Theo tướng Schaeffer, Việt Nam phải tiếp tục nỗ lực quốc tế hóa vấn đề.
Cho đến nay, Bắc Kinh luôn chống lại điều này vì biết rõ rằng mình bị
đuối lý trong lãnh vực pháp lý. Trong những ngày qua, học giả Trung Quốc
và Đài Loan loan báo ý định hợp lực với nhau để nghiên cứu cơ sở pháp
lý của tấm bản đồ lưỡi bò. Trả lời câu hỏi của RFI về điểm này, tướng
Schaeffer không hề ngạc nhiên vì theo ông, trên hồ sơ Biển Đông, Trung
Quốc và Đài Loan cùng chung một chiến tuyến :
"Rõ ràng là khi bị tấn công trên vấn đề
pháp lý của đường 9 đoạn thì họ phải tìm mọi cách để biện minh. Ở đây
tôi rất tâm đắc với câu hỏi của ông vì cho đến nay, khi nói đến tranh
chấp Biển Đông, báo chí quốc tế thường liệt kê Đài Loan và các nước Đông
Nam Á trong phe những nước chống lại đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc.
Thế nhưng, trong trường hợp Biển Đông, Đài
Loan hoàn toàn không đứng về phía các nước Đông Nam Á mà là về phía
Trung Quốc, Do đó, trong vấn đề này, phải nói rõ là Đài Loan và Trung
Quốc cùng đứng chung chiến tuyến trong cuộc chiến bảo vệ đường 9 điểm !
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Phản Hồi